Jak wykonać audyt użyteczności strony internetowej?

W dzisiejszych czasach bardzo ciężko jest wyobrazić sobie przedsiębiorstwo dowolnej branży, a nawet osobę fizyczną świadczącą różnorodne usługi na własną rękę bez strony internetowej. Jest to związane nie tylko z szybkim tempem życia, brakiem czasu, ale również z pragnieniem jak największej wygody u potencjalnych klientów. Zapotrzebowanie na świadczenie usług online jest nie tylko wymogiem stawianym przed wykonawcą, ale także szansą na dynamiczny rozwój jego działalności. Wchodząc w wirtualny świat mamy dostęp do nieskończonej liczby klientów zarówno w kraju, jak i na całym świecie – w zasadzie ogranicza nas tylko bariera językowa. 

Skoro sprawa wygląda z pozoru łatwo, to dlaczego tak trudno jest przebić się spośród internetowej konkurencji, skoro potencjalnych klientów są miliardy? Jednym z powodów jest fakt, że często przedsiębiorcy skupiają swoją uwagę głównie na treści, którą chcą zawrzeć na swojej stronie. Choć jest ona bardzo ważna, to nie powinniśmy zapominać o funkcjonalności, prostocie i estetyce naszej witryny, bowiem to pierwsze wrażenie odbiorcy jest nierzadko tym decydującym. Ale jak sprawdzić czy na pewno witryna jest pozytywnie odbierana przez innych? Tutaj przechodzimy już do głównego tematu naszego artykułu – czyli audytu użyteczności, inaczej audytu UX. Służy on do obiektywnej oceny stron www bądź też różnych aplikacji pod kątem ich użyteczności, dostępności, wygody i estetyki użytkowania. 

Najważniejsze korzyści wynikające z przeprowadzonego audytu UX

Najistotniejszą kwestią, która również popycha nas do wykonania badania, jest świadomość, co zyskamy przeprowadzając audyt UX. Przede wszystkim będziemy w stanie odpowiedzieć na najważniejsze dla nas, jako przedsiębiorców, pytania.

• Jakie są błędy w naszym serwisie?

• Jakie mocne i słabe strony posiada nasza witryna?

• Jak znalezione błędy mogą wpływać np. na sprzedaż naszych usług?

• Jakie kroki należy podjąć, aby wyeliminować znalezione błędy?

• Jakie zmiany należy wprowadzić – funkcjonalne, procesowe, wizualne? 

Dlaczego warto przeprowadzić audyt użyteczności?

Znając już korzyści badania, możemy śmiało odpowiedzieć na pytanie dlaczego warto jest je przeprowadzić. Przede wszystkim po wykonanym audycie będziemy w stanie optymalnie dostosować witrynę internetową do potrzeb oraz zachowań użytkowników, którzy odwiedzają nasz serwis internetowy. Wykonanie audytu użyteczności strony pozwali również na zmniejszenie współczynnika odrzuceń, umożliwi poprawę wskaźników zaangażowania użytkowników, a także sprawi, iż witryna stanie się przyjazna dla klientów. Ale co dokładnie oznacza termin „przyjazna”? Chodzi tu między innymi o ułatwienie obsługi strony, zachowanie estetyki, czy też zwiększenie wiarygodności firmy. Zrealizowanie audytu np. sklepu internetowego oraz dostosowanie się do wytycznych optymalizacyjnych będzie jednoznaczne z poprawą kluczowych wskaźników efektywności oraz współczynników konwersji – a zatem również sprzedaży.

Jak przeprowadzany jest audyt UX?

Audyt użyteczności powinien być zawsze przeprowadzany w oparciu o różne metody, co pozwoli na optymalne zdiagnozowanie danej witryny. Choć jest ich wiele, to można wyróżnić trzy podstawowe (wskazane poniżej), przy czym minimalnie dwie muszą być wykorzystane podczas analizy eksperckiej.

1. Analiza heurystyczna (ang. heuristic evaluation). 

Polega na zbadaniu interfejsu w kontekście heurystyk. Są to zasady i wskazówki, dzięki którym możliwe będzie dokonanie oceny serwisu. Zazwyczaj stosuje się 10 heurystyk użyteczności, które opracowali eksperci: Nielsen i Molich.  Można jednak posłużyć się również 8 złotymi zasadami eksperta Schneidermana, bądź też 30 zasadami użyteczności Connella.

2. Wędrówka poznawcza, inaczej spacer poznawczy (ang. cognitve walkthrough).

Jest metodą opartą na testowaniu witryny z punktu widzenia użytkownika. Pierwszym krokiem jest tworzenie możliwych scenariuszy działań odbiorców, a następnie realizowane są kolejne czynności, które umożliwiają jednoczesne sprawdzenie wszystkich możliwych procesów na stronie.

3. Lista kontrolna (ang. usability checklist). 

Jest szczegółową listą wytycznych, które to dany serwis powinien spełniać. Procedura jest dosyć prosta, bowiem sprawdza się kolejno każdy z wymienionych warunków na liście.

Jak już wcześniej wspomniano, w zakresie heurystyki najczęściej korzysta się z wytycznych wg. Nielsena i Molicha. Warto więc nieco dłużej pochylić się nad ich charakterystyką.

1. Aktualny status systemu jest podstawą

Chodzi tu o zapewnienie komfortu użytkownikom serwisu. Odbiorcy znacznie lepiej czują się jeśli są świadomi tego, co dzieje się w danym momencie i na którym etapie się znajdują. Jednym ze sprawdzonych sposobów lokalizowania miejsca, w którym to powinien znajdować się status systemu, jest analizowanie witryny pod kątem procesów realizowanych przez użytkownika strony np. proces wyszukiwania produktu, proces składania zamówienia.

2. Zachowaj zgodność pomiędzy systemem a rzeczywistością

W tej zasadzie chodzi głównie o to, aby strona była zrozumiała dla wszystkich użytkowników -  a nie tylko tych zaznajomionych z technologią. Powinna być przejrzysta i prosta w użytkowaniu. 

3. Pełna kontrola w dłoniach użytkownika

Każdy użytkownik serwisu powinien móc bardzo łatwo wykonywać poszczególne kroki, np. posiadając coś w koszyku powinien mieć też możliwość nieskomplikowanego usunięcia rzeczy z listy zakupów. 

4. Standardy i spójność to podstawa

Choć w dobie techniki mamy nieskończone możliwość rozbudowywania stron, musimy znać i przestrzegać pewnych funkcjonujących zasad. 

5. Zapobiegaj błędom

Ta zasada jest dosyć szeroka, dzięki czemu może być interpretowana w dowolny sposób. Głównie chodziło tu o zapobieganie wpędzania użytkowników w tzw. „kozi róg”.

6. Pozwalaj wybierać zamiast zmuszać do pamiętania

Nie oczekujmy od użytkowników zapamiętywania podjętych wcześniej kroków. Strona powinna być tak zaprojektowana, aby miał on swobodny dostęp do podjętych wcześniej aktywności i mógł je w każdym momencie łatwo modyfikować. 

7. Zapewnij elastyczność i efektywność

Niestety, w rzeczywistości nie możemy dogodzić wszystkim, dlatego podczas tworzenia witryny należy pamiętać o zachowaniu pewnej elastyczności.

8. Dbaj o estetykę i umiar

„Jak Cię widzą, tak Cię piszą” – to zasada, którą powinniśmy się kierować. Strona to nie tylko treść, ale również wszystkim design. 

9. Zapewnij skuteczną obsługę błędów

Błędów najlepiej unikać, ale jeśli już się pojawią to dbajmy o komfort naszych użytkowników. Zamiast skomplikowanego, technicznego języka używajmy stylu zrozumiałego dla wszystkich. 

10. Zadbaj o pomoc i dokumentację

Nieważne jak bardzo byśmy się nie starali, aby nasza witryna była wręcz banalna w obsłudze, to zawsze znajdą się osoby, które nie będą potrafiły sobie poradzić. Ważne, aby na stronie istniała jakakolwiek instrukcja obsługi.